W ramach projektu ‘Badanie Przemocy wobec Kobiet w środowisku pracy’ przeprowadziliśmy anonimowe ankiety badające możliwą skalę przemocy w środowisku pracy. Partnerem działań realizowanych w ramach ogólnopolskiej akcji @Masz Głos Fundacji Batorego było Miasto Kraków. Zadanie publiczne współfinansowane było ze środków Miasta Krakowa.
Respondentki
Do ankiety zaprosiliśmy pełnoletnie Mieszkanki Krakowa, które w ciągu ostatnich 10 lat pracowały, bez względu na formę zatrudnienia w Sektorze Publicznym, Kultury i Sztuki oraz Biznesu. W ankiecie wzięło udział 398 kobiet, w większości z wykształceniem wyższym (377). Przemocy w środowisku pracy doświadczyło 160 z ankietowanych kobiet, 98 nie miało początkowo pewności co do tego, 140 nie zetknęło się z nią w ogóle. Końcowe wyniki pokazały, że przemocy psychicznej doświadczyło 247 kobiet, seksualnej 109, a fizycznej 60.
Najwięcej poszkodowanych kobiet doświadczyło przemocy przy stażu pracy powyżej 3 lat, w dwóch grupach wiekowych (25-34) oraz (35-44) lat. Osoba stosująca przemoc była zwykle na wyższym szczeblu zawodowym, w przypadku przemocy seksualnej dodatkowo na podobnym lub tym samym szczeblu zawodowym. Najczęściej przemoc wpływała negatywnie na zdrowie poszkodowanych kobiet.
Z jakimi aktami przemocy zetknęły się Mieszkanki Krakowa?
W ramach przemocy psychicznej poszkodowane kobiety doświadczały m.in.: umniejszania kompetencji zawodowych, manipulacji dla własnych celów, przypisywania cudzych zasług, stałego oceniania i bezpodstawnej krytyki, niszczenia reputacji w tym niszczenia reputacji członkom rodziny, zawstydzania, ośmieszania, braku właściwego wsparcia, wciągania w konflikty, wymuszania posłuszeństwa, upokarzania słowem/gestem, ciągłego niepokojenia, próby izolacji lub wyeliminowania z grupy oraz poniżania słownego, wyśmiewania poglądów opinii oraz zmuszania do bezpłatnej pracy. W przypadku przemocy seksualnej kobiety doświadczały najczęściej uwag w kontekście seksualnym, komentarzy o charakterze seksualnym, sugestywnych gestów, niechcianego dotyku/kontaktu fizycznego oraz insynuacji seksualnych. Najczęstszymi aktami przemocy fizycznej były: wymuszanie bliskiego kontaktu, przytrzymywania, popychanie oraz nieudzielenie niezbędnej pomocy.
Jak reagowały?
Konkretne działania w związku z wystąpieniem przemocy podjęła mniej niż połowa respondentek, część z nich nie miała wiedzy, co zrobić w związku z zaistniałą sytuacją. Brak reakcji wynikał m.in. z obawy przed konsekwencjami zawodowymi i stygmatyzacją w środowisku pracy, chęcią uniknięcia skandalu, z wstydu oraz braku wsparcia współpracowników.
Otoczenie
Wg większości ankietowanych kobiet otoczenie było świadome problemu przemocy. Co wpływało na brak reakcji z ich strony? Powodem wg. respondentek była m.in. obawa represji ze strony pracodawcy osoby na kierowniczym stanowisku, obawa przed utratą pracy a także obawy przed przyklejeniem łatki donosiciela, represji ze strony współpracowników oraz obawy przed ostracyzmem w środowisku zawodowym.
Czego chcą Kobiety?
W ramach ankiety zapytaliśmy nasze respondentki o ich realne oczekiwania w zakresie działań przeciwdziałających przemocy. Najwięcej z nich wskazało na potrzebę tworzenia, przestrzegania i zaznajamiania się z procedurami antymobbingowymi oraz m.in. potrzebę organizacji ogólnopolskich akcji w zakresie rozpoznawania przemocy, zmian systemowych/prawnych oraz wyznaczaniem osób w firmie, do których można się zwrócić w sytuacji kryzysowej.
Podziękowania
W tym miejscu chcemy złożyć serdeczne podziękowania Jackowi Majchrowskiemu, Prezydentowi Miasta Krakowa za wsparcie wydarzenia poprzez partnerstwo Miasta Kraków, @Nina Gabryś, Pełnomocniczce Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Równościowej, a także @UEK, @Akademia Ignatianum, @AWF, @WSE, @UP, Loży Kobiet @Izba przemysłowo Handlowa, @Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie Mocak, teatrowi @Groteska, teatrowi @Bagatela, @Małopolska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych, @Akademii Sztuk Teatralnych za udostępnienie informacji o ankiecie swoim Pracowniczkom. Podziękowania składamy także na ręce @Barbara Marczak @Alina Czyżewska, @Patrycja Durska, fundacji @Feniks, fundacji @Science Watch Polska, fundacji @Say Stop, @C10 oraz dr Sławomirowi Dorockiemu.